İnsanları tanımak üzerine bazı tespitler

Bugün sizlere okumuşluklarımdan, alıntılarımdan, yaşanmışlıklarımdan insanları tanımak ve anlamakla alakalı notlar paylaşmak istiyorum.

Bir insanı bir nebze olsun tanıyabilir miyiz? İnsanın karakterine veya size olan yaklaşımına dair ipuçları var mıdır ? Kime itimat edilir kimden uzak durulur ? Bunlar üzerinden biraz konuşmak istiyorum. En doğrusunu Cenabı Allah bilir.

Bu yazının amacı insanların arasını bozmak fitne çıkartmak değil biraz olsun insanları tanıyıp kiminden uzak durmanıza kimine dört elle tutunmanıza, kendinizi ve sınırlarınızı korumanıza vesile olmaktır.

 Bir insanı tanımak istiyorsanız hiç tanımadığı insanlara nasıl davrandıklarına bakın.

Yaşlılarla arası nasıl, çocuklarla arası nasıl , engelli insanlara nasıl davranıyor, acizlere ve muhtaçlara tutumu nasıl, hayvanlara merhamet ediyor mu, menfaati olmadığı insanlarla diyaloğu nasıl diye gözlemleyin.

Önceliklerine bakın. Bir insan dini önceliyorsa o insanın müspet, işini önceliyorsa işkolik, parayı ve dünyayı önceliyorsa materyalist, kendini önceliyorsa bencil, başkalarını kullanmayı önceliyorsa menfaatçi vs vs gibi olduğu düşünülebilir.

Öfkeli ve coşkulu anlarında size veya başkalarına karşı olan tutumlarına ve davranışlarına bakın. İnsan öfkeliyken karakterini ele verir. Öfke samimidir. Her odunun kokusu dumanından anlaşılır. Öfkeliyken eğer gafleten veya sehven ağzından kaçırmadıysa sizin veya kızdığı o kişi hakkında esas düşüncelerini öğrenebilirsiniz.

Bir insanı sözlerinden ziyade davranışlarından tanırsın. Sevgisini de dilinden ziyade gözlerinden anlarsınız. Bir insan sabaha kadar sizi sevdiğini söylese de sizi gördüğünde gözlerinin içi gülmüyorsa sizi sevmediğine emin olabilirsiniz. Bu babanız da olsa böyledir, dayınız da olsa böyledir, eşiniz de olsa böyledir. Nijeryalı bir kardeşiniz size bakarken gözlerinin içi gülüyorsa sizi seviyordur, bu böyledir.

Açken tanıyabilirsiniz. Çünkü nefsin en dizginlendiği bir vakitte kişinin karakteri açığa çıkar. Öfkeli mi, tahammül seviyesi nasıl, kibar mı, sabırlı mı, pozitif mi bunu anlayabilirsiniz.

Trafikteki durumuna bakabilirsiniz. Bir kişinin hem karakterini hem kültürünü gözlemlemekte iyi bir yöntemdir.

Atalar demiş ki

Erkeği toklukta yani zenginlikte

Kadını yoklukta yani fakirlikte

Evladı yaşlılıkta

Kardeşi mirasta

Arkadaşı yolculukta

Dostunu da zor duruma düşünce tanırsın.

Bir avukat olarak bir madde de ben ekleyeyim. Eşini de nişanlıyken ya da balayında ya da işler yolundayken değil boşanırken tanırsın. Hatta tanıyamazsın ben kiminle evlenmişim dersin. Yılların tecrübesidir.

Yetki ve yapabilme salahiyeti elindeyken anlayabilirsin. Kimi insanlar sadece yetkisi ve salahiyeti olmadığı için bazı şeyleri yapamıyorlar. Bu aslında onları yapandan daha iyi yapmıyor. Sadece o imkan elinde değil. Bir insana yetki verdiğinizde amacına uygun kullanıyorsa kaliteli insandır, menfaatine ya da zulme kullanıyorsa zafiyet gösteriyordur.

Güldüğü şeylere bakın. Bir insanın neye güldüğü veya neye gülmediği karakterini, kültürünü ve zeka seviyesi hakkında size bilgi verir.

Değer verdiğinizdeki tepkilerini gözlemleyin. Kaliteli insanlar vermiş olduğunu değerin kadir kıymet bilirler. Kalitesiz insanlar vermiş olduğunuz değeri kaldıramazlar.

Zaman ayrılması.

Bir insanın en önemli servetlerden birisi zamandır. Akıllı insanlar zamanına önem veren onu iyi değerlendiren insanlardır. Eğer birisi size zamanını ayırıyorsa o insan size kıymet veriyordur. Kıymet vermeyen bir insan sizi vakit kaybı olarak görür.

Sizi seven insan sizi kullanmaz. Paylaşım içinde olur. Sizinle paylaşım içinde değilse ve sizi sevdiğini söylüyorsa sizi kullanıyordur.

Size değer veren insan sizi kırmaktan çekinir. Kırılır mı diye düşünür ? Bir insan sizi kırmaktan imtina etmiyorsa,kırdıktan sonra telafi bile etmiyorsa o insan size değer vermiyordur.

Bir insan sizin yanınızda küfürlü konuşuyorsa o insan size saygı duymuyordur hatta bazen size söylemek istediklerini direk size söylemiyordur da başkalarına söverek söylüyordur. İnsanı insan yapan şey edeptir. Senin yanında çok rahat küfrediyorsa bil ki seninle bir sıkıntısı vardır. Bir insan edepli davrandığı, kendine çeki düzen verdiği, saygı duyduğu kişilerin yanında başkasına bile küfretmez. Hiçbir ilim talebesinin hocasının önünde diz çökmüş ders okurken küfrettiğini göremezsiniz, anasına atasına eşine saygılı bir insanın onların yanında küfrettiğine şahit olamazsınız. Makam sahibi bir insanın yanında bir memurun küfretmesi hayatın olağan akışına aykırıdır.Bu doğallık ya da rahatlık değildir, bu edepsizliktir.

Arkadaş çevresine bakın. Herkes ya kendi cinsinden olanla ya da olmak isteyecekleriyle arkadaş olur. Bir insanın ortalama 5 arkadaşını tartarsanız o kişi hakkında da bir kanaate varabilirsiniz. Rüşvet almayan bir memur rüşvet alan bir ekibin içinde çalışamaz. Rüşvet alan bir kişi almayan bir ekibin içinde barınamaz. Futbolseverin arkadaşı futbolseverdir. Dindar bir adamın arkadaşı da dindardır. Yalancının arkadaşı da yalancıdır. Cömerdin arkadaşı da cömerttir.

Parayla olan ilişkisine bakabilirsiniz. Bir insanın parayla olan ilişkisine bakmadan, o kişiyle ticaret yapmadan, borç alıp vermeden aslında o kişi hakkında tam not veremeyebilirsiniz. Çok can ciğer arkadaşlar para yüzünden düşman olmuştur. Bir insanı kazanmanın da kaybetmenin de en kolay yollarından birisi o insana borç vermektir. Borcuna sadıksa ya da sadıksan kazandın, borcuna sadık değilse ya da sen değilsen kaybettin.

Özellikle ucu paraya, maddiyata dayanan bir konuda daha önce defalarca kez evet dediğiniz bir konuda bir kez olsun hayır deyin ve tepkisini ölçün

Kendisiyle aynı fikirde olmayan biriyle nasıl tartıştığına bakabilirsiniz. Hoşgörülü mü saygılı mı efendi mi agresif mi tahammülsüz mü kırıcı mı umursamaz mı benim dediğim doğrucu mu narsist mi anlarsınız.

Hayatta bazen durumlarınız değişebilir. Göreviniz, işiniz, makamınız, paranız, beden sağlığınız, ruh sağlığınız ve psikolojniz, bazen ailenizdeki kayıplar. Bunlar artma veya eksilme olduğunda çevrenizdeki insanların da arttığını ve eksildiklerini gözlemleyin. Kaliteli insanlar bunlarla artmaz veya eksilmez. Kaliteli insanlar siz zenginken de yanınızdadır fakirken de. Başarılı olduğunuzda da yanınızdadır başarısız olduğunuzda da. Sağlıklı iken de yanınızdadır sağlıksızken de, Makamınız varken de yanınızdadır makam elinden gittiğinde de.

Eleştirilerine bakın. Sizi seven insanlar sizin gelişmeniz için yapıcı eleştirir. Sizi üzen insanlar sizi yıkıcı eleştirir. Birisi acı söyler birisi acıtarak söyler. Birisi sizinle üzülür birisi bundan rahatlar, zevk alır. Birisi eleştirirken dertlenir, birisi oh söyledim rahatladım der.

Seven insanlar birbiriyle paylaşım içinde olurlar. Gördüğü bir kuşu, öğrendiği bir bilgiyi, başına gelen enteresan bir olayı gelip sevdiği kişiye anlatmak isterler. Paylaşım size değer verdiğini gösterir. Size anlatmak istemiyorsa ya da sizi dinlemiyorsa size yeterince değer vermiyordur.

Faydalı olması ümidiyle. Allaha emanet olun.